W prawie wszystkich krajach Unii Europejskiej, poza Polską, Grecją, Bułgarią i Rumunią, kobiety w widocznej ciąży obowiązuje nakaz zapinania samochodowych pasów bezpieczeństwa. Prowadzone od wielu lat analizy wypadków samochodowych, czy testy zderzeniowe w laboratoriach bezwzględnie przemawiają za zapinaniem pasów bezpieczeństwa przez kobiety w ciąży, w trosce o przyszłą mamę i jej dziecko. Niezapięcie pasów przez kobietę w ciąży naraża samą matkę, jak i jej dziecko, na znacznie wyższe ryzyko urazów i śmierci wskutek wypadku samochodowego. Ustawodawcy pozostałych krajów UE zdążyli już uwzględnić aktualną wiedzę i stan badań na temat bezpieczeństwa kobiet w ciąży w samochodach. W Polsce prawo wciąż czeka na zmianę!
TREŚĆ PETYCJI
PETYCJA w sprawie zmiany prawa w randze ustawy
Na podstawie Ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870) wnoszę petycję w sprawie dokonania istotnych z punktu widzenia interesu publicznego zmian w Ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (dalej Ustawa) w poniższym zakresie:
W art. 39. ust. 2 punkt 2
2. Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa nie dotyczy: (…)Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa nie dotyczy:
2) kobiety o widocznej ciąży;„kobiety o widocznej ciąży” – dokonać wykreślenia całego punktu drugiego.
Uzasadnienie
Prowadzone od lat analizy wypadków samochodowych, opracowania medyczne dotyczące kobiet w ciąży poszkodowanych w wypadkach samochodowych (przytoczone w załączniku), testy zderzeniowe w laboratoriach oraz wypowiedzi ekspertów bezwzględnie przemawiają za zapinaniem pasów bezpieczeństwa przez kobiety w ciąży. Wskazują, że niezapięcie pasów przez kobietę w ciąży naraża zarówno matkę, jak i dziecko, na znacznie wyższe ryzyko urazów i śmierci wskutek wypadku samochodowego, z kolei prawidłowo zapięte pasy chronią oboje przed najpoważniejszymi skutkami wypadku.
Obecnie Polska jest jednym z czterech krajów w Unii Europejskiej, obok Grecji, Bułgarii i Rumunii, w którym kobiety w widocznej ciąży nadal są zwolnione z obowiązku zapinania samochodowych pasów bezpieczeństwa, pomimo iż zagraża to zdrowiu i życiu kobiet i ich nienarodzonych dzieci. Ustawodawcy pozostałych krajów UE zdążyli już uwzględnić aktualną wiedzę i stan badań na temat bezpieczeństwa kobiet w ciąży w samochodach.
Wniosek
Niniejszym wnoszę o wykreślenie z Ustawy zapisu w art. 39 ust. 2 punktu 2 o zwolnieniu z obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa kobiet o widocznej ciąży.
Liczę, że wnioskowana zmiana zostanie niezwłocznie wprowadzona dla bezpieczeństwa osób potrzebujących najstaranniejszej troski i ochrony.
Podpis
Uzasadnienie
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, z późniejszymi zmianami (dalej Ustawa), dopuszcza, by kobiety o widocznej ciąży, poruszające się pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa, były zwolnione z obowiązku używania tych pasów. Ustawodawca prawdopodobnie kierował się argumentem, że zapięte pasy bezpieczeństwa mogą uciskać brzuch ciężarnej, powodując jej dyskomfort, a jednocześnie stanowiąc zagrożenie dla płodu.
Należy jednak zauważyć, że powyższy argument stracił na znaczeniu wobec wyników badań naukowych nad bezpieczeństwem kobiet ciężarnych w samochodach.
Pierwsze takie badania przeprowadzono już w 1971 r. w USA. Badania udowodniły, że śmiertelność wśród kobiet w ciąży, które nie zapinały pasów bezpieczeństwa, a tymi, które zapinały, była większa o połowę (American Medical Association Committee on Medical Aspects of Automobile Safety During Pregnancy (1972)). W 1972 r. American Medicine Association zaleciło używanie pasów kobietom w ciąży, a w 1991 r. American College of Obstetricians and Gynaecologists przygotował specjalne wytyczne, jak poprawnie zapinać pasy bezpieczeństwa w okresie ciąży: należy je przeprowadzić w taki sposób, by pas barkowy przebiegał przez środek barku i mostka, omijając brzuch, a pas biodrowy poniżej kolców biodrowych przednich górnych na miednicy i poniżej brzucha; pasy powinny być mocno naciągnięte. Te same zasady powtarzano w kolejnych latach w innych krajach (Automobile passenger restraints for children and pregnant women. American College of Obstetricians and Gynaecologists (ACOG) (1992)).
Także inne instytucje, w miarę rozwoju motoryzacji i wiedzy o bezpieczeństwie, zaczęły gromadzić dane z wypadków i zlecać ich analizy. Należał do nich m.in. koncern Renault, który w 1984 r. zbadał dostępne we własnych bazach danych przypadki 49 ciężarnych kobiet, które uległy wypadkom samochodowym. Wszystkie kobiety, które miały zapięte pasy (42), nie ucierpiały poważnie podczas wypadku, trzy z niezapiętymi pasami zmarły, a cztery ucierpiały bardzo poważnie (HARTEMANN, F., HENRY, C. FAVEJON, G., et. al. (1984)). Dwa lata później w Orange County w Kalifornii zlecono badanie dziewięciu przypadków ciężarnych kobiet, które zginęły w wypadkach samochodowych. Badanie wykazało, że żadna z kobiet nie miała zapiętych pasów, większość kierowała pojazdem i zderzyła się podczas wypadku z kierownicą (AGRAN PF, DUNKLE DE, WINN DG, KENT D. (1986)).
Badania przeprowadzone w 2005 r. w Stanach Zjednoczonych (IKOSSI, D.G., LAZAR, A.A., MORABITO, D. et al. (2005)) wykazały, że wypadki samochodowe były najczęstszą przyczyną urazów wśród kobiet w ciąży (70,4 proc.) i najczęstszą przyczyną śmierci płodu (38 proc.). Śmierć płodu następowała najczęściej wskutek niedotlenienia po odklejeniu łożyska od ścian macicy.
W badaniu KLINICH, K.D., FLANNAGAN, C.A.C., RUPP, J.D. et al. (2008) porównano grupę ciężarnych, które uległy wypadkowi samochodowemu pod kątem zapinania pasów bezpieczeństwa (badano tylko kobiety po 20. tygodniu ciąży, aby wykluczyć przypadki naturalnych poronień). Z badania wynikło, że wskutek wypadku komunikacyjnego urazów doznało: 80 proc. kobiet w ciąży, które nie zapięły pasów bezpieczeństwa; 50 proc. kobiet w ciąży, które zapięły pasy bezpieczeństwa w sposób nieprawidłowy; 29 proc. kobiet, które zapięły pasy w sposób prawidłowy. Badanie to dowiodło również, że poprawne zapięcie pasów bezpieczeństwa przez kobietę w ciąży redukuje ryzyko urazów wskutek wypadku drogowego o 84 proc.
Z kolei w ramach ogólnopolskiej kampanii Ciąża i Pasy przeprowadzono ankietę dotyczącą zapinania pasy przez kobiety ciężarne. Od lutego do września 2022 r. w ankiecie wzięło udział 1114 kobiet. Z ankiety wynika, że około 3 proc. badanych kobiet nie zapina w ciąży pasów bezpieczeństwa, 90 proc. badanych nieprawidłowo przeprowadza pas biodrowy, a 25 proc. nieprawidłowo przeprowadza pas barkowy. Niestety, do poprawy tej sytuacji nie przyczynia się przepis polskiego Prawa o ruchu drogowym, który zezwala kobietom w widocznej ciąży na jazdę bez pasów bezpieczeństwa. Przepis ten może utwierdzać kobiety i w ogóle społeczeństwo w błędnym przekonaniu, że niezapinanie pasów w ciąży jest bezpieczne lub że zapinanie pasów w ciąży zagraża w jakiś sposób bezpieczeństwu kobiety i płodu.
Warto dodać, że od lat na rynku powszechnie dostępne są specjalne urządzenia podtrzymujące pas bezpieczeństwa (tzw. adaptery do pasów dla kobiet w ciąży). Urządzenia te podnoszą bezpieczeństwo i komfort użytkowania pasów bezpieczeństwa przez kobiety w zaawansowanej ciąży, które nie są w stanie zapiąć pasów bezpieczeństwa w sposób prawidłowy. Okoliczność ta dodatkowo przemawia za wprowadzeniem wnioskowanej zmiany.
Po dokonaniu wnioskowanej zmiany w treści ustawy ewentualną medycznie uzasadnioną potrzebę zaniechania zapinania pasów przez kobietę w widocznej ciąży pozostawia art 39 ust. 1 Ustawy.
