Dane statystyczne rozwiewają wszelkie wątpliwości. Wynika z nich, że kobiety, chociaż rzadziej uczestniczą w wypadkach samochodowych, są bardziej narażone na obrażenia.
Wprawdzie w raportach rocznych Policji na temat wypadków komunikacyjnych nie znajdziemy informacji o zabitych i rannych z podziałem na płeć, jednak prowadzone od lat badania naukowe wykazują, że to kobiety są bardziej narażona na obrażenia w wypadkach drogowych.
Zróżnicowanie ryzyka obrażeń wynika m.in z różnic układzie kostnym i mięśniowym kobiety i mężczyzny. Innym powodem jest to, że auta projektowane są raczej pod męską budowę ciała, a w testach zderzeniowych dla obu płci wykorzystywało się manekiny męskie (w wersji podstawowej oraz w wersji zmniejszonej), a nie – dla kobiet manekiny specyficznie żeńskie.
Badania naukowe potwierdzają większe ryzyko obrażeń u kobiet
W 2013 r. badanie przeprowadzone przez NHTSA (Amerykański urząd ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego) wykazało, że kobiety w śmiertelnych wypadkach samochodowych były aż o 9,4 proc. bardziej narażone na śmierć w wyniku urazu szyi niż mężczyźni w tym samym wieku. Skąd wzięła się ta różnica? Ma ona związek z ilością mięśni w okolicach szyi. Kobiety najczęściej mają w tym miejscu mniejszą masę mięśniową niż mężczyźni.
Jedno z badań wykonanych w 2019 roku przez University of Virginia potwierdziło powyższą tezę. Wykazało, że kobiety są aż o 73 proc. bardziej niż mężczyźni narażone na poważne obrażenia lub śmierć w wyniku zderzenia czołowego. Wyniki te dotyczą również osób w starszym wieku.
Naukowcy zwrócili również uwagę na odległość ciała kobiety od kierownicy. Kobiety przeważnie mają krótsze nogi i chcąc dosięgnąć pedałów sprzęgła, hamulca i gazu, muszą usiąść bliżej kierownicy. Zmniejszenie tej odległości sprawia, że kobiety aż o 80 proc. bardziej są podatne na obrażenia nóg niż mężczyźni.
Ryzyko umiarkowanych obrażeń w wypadku. Różnice
W kolejnych badaniach NHTSA porównano ryzyko umiarkowanych obrażeń ciała w wyniku wypadku pomiędzy kobietą-pasażerem siedzącą z przodu i kierowcą płci męskiej (w tym samym wieku). Badania wykazały, że ryzyko urazu w przypadku kobiety (jak również osoby w starszym wieku) jest większe:
• głowy – o 22,1 proc.;
• szyi – o 44,7 proc.;
• klatki piersiowej – o 26,4 proc.;
• ramion – o 58,2 proc.;
• brzucha – o 38,5 proc.;
• nóg – o 79,7 proc.
Kobiety w ciąży w grupie podwyższonego ryzyka
Badania przeprowadzone na przestrzeni lat wykazały, że w grupie podwyższonego ryzyka znajdują się również kobiety w ciąży.
Pierwsze badania wykonano jeszcze w latach 70. XX wieku w USA. Udowodniły one, że śmiertelność wśród kobiet w ciąży, które nie zapinały samochodowych pasów bezpieczeństwa, a tymi, które je zapinały, była większa o połowę. Inne badanie, przeprowadzone w 2005 r. w Stanach Zjednoczonych, wykazało, że wypadki samochodowe są najczęstszą przyczyną urazów wśród kobiet w ciąży (70,4 proc.), a przy tym najczęstszą przyczyną śmierci płodu (38 proc.). Śmierć płodu najczęściej następowała jako rezultat niedotlenienia po odklejeniu łożyska od ścian macicy.
W innym badaniu, przeprowadzonym w 2008 r., porównano kobiety ciężarne poszkodowane w wypadkach – pod kątem sposobu zapinania pasów bezpieczeństwa. Wyniki wykazały, że wskutek wypadków urazów doznało: 80 proc. kobiet w ciąży, które nie miały zapiętych pasów bezpieczeństwa; 50 proc. kobiet w ciąży, które nieprawidłowo zapięły pasy bezpieczeństwa; 29 proc. kobiet, które zapięły pasy w sposób prawidłowy. Tym samym dowiedziono, że poprawne zapięcie samochodowych pasów bezpieczeństwa przez kobietę w ciąży redukuje ryzyko urazów wskutek wypadku drogowego aż o 84 proc.
Warto dodać, że kobieta w ciąży jako kierowca jest narażona na wyższe ryzyko związane z działaniem poduszki powietrznej przedniej. Jak napisano wyżej, wiele kobiet ze względu na krótsze nogi musi przesuwać się bliżej kierownicy. Tymczasem bezpieczna odległość pomiędzy brzuszkiem ciężarnej a środkiem kierownicy wynosi 25 cm! Mama w ciąży powinna więc regularnie sprawdzać odległość pomiędzy rosnącym brzuszkiem a środkiem kierownicy, a jeżeli odległość ta stanie się krótsza niż 25 cm – zrezygnować z prowadzenia pojazdu.
Ciąża i Pasy: zaskakujące wyniki ankiety
W ramach ogólnopolskiej kampanii Ciąża i Pasy, zainicjowanej przez Pawła Kurpiewskiego, biomechanika zderzeń, eksperta ds. bezpieczeństwa dzieci w pojazdach i twórcę fotelik.info, przeprowadzono ankietę, która dotyczyła zapinania pasów bezpieczeństwa przez kobiety w ciąży. Od lutego do września 2022 r. w ankiecie wzięło udział 1114 kobiet.
Analiza odpowiedzi ankietowanych wykazała, że:
• około 3 proc. badanych kobiet nie zapina w ciąży pasów bezpieczeństwa,
• 90 proc. badanych nieprawidłowo przeprowadza pas biodrowy,
• 25 proc. ankietowanych nieprawidłowo przeprowadza pas barkowy.
Niestety, w Polsce do poprawy tej sytuacji i zwiększenia świadomości wśród kobiet w ciąży nie przyczynia się przepis polskiego Prawa ruchu drogowym. Artykuł 39, ust. 2, punkt 2 zezwala kobietom w widocznej ciąży na jazdę bez zapiętych pasów bezpieczeństwa. Przepis ten utwierdza kobiety, ale też całe społeczeństwo w błędnym przekonaniu, że jazda bez zapiętych pasów w ciąży jest bezpieczna i że zapinanie pasów w ciąży zagraża w jakiś sposób bezpieczeństwu ciężarnej i nienarodzonego dziecka.
Warto prawidłowo zapinać pasy
Badania potwierdzają, że zarówno mama w ciąży, jak i każda inna kobieta (oraz każda inna osoba, która wyrosła z fotelika samochodowego dla dzieci) powinna prawidłowo zapinać samochodowe pasy bezpieczeństwa. Niestety, prawidłowe przeprowadzenie pasów może sprawiać problemy zwłaszcza paniom niższego wzrostu, szczególnie tym, które zajmują miejsce z tyłu auta (gdzie nie ma możliwości regulacji wysokości pasa ani ustawienia fotela, są zwykle za to wysokie zamki klamry pasa). Ponadto fotele przednie są, jak wspomniano wyżej, dostosowane do sylwetki męskiej i panie częściej mają kłopot z poprawnym zapięciem pasów również siedząc z przodu, mimo że istnieje możliwość regulacji pasa i fotela.
Niewątpliwie jednak kobieta została wyposażona przez naturę w naturalną prowadnicę pasa barkowego, który powinien przebiegać przez środek mostka (pomiędzy piersiami). W pewnym sensie więc jest im łatwiej poprawnie zapiąć pasy. Zobacz więcej: Biust a pas barkowy. Jak prawidłowo poprowadzić pas bezpieczeństwa między piersiami?
Aby pasy działały skutecznie, powinny być prawidłowo zapięte. Ich górna część, tj. część barkowa, powinna znajdować się na środku obojczyka i przechodzić przez środek ramienia oraz mostka. Ich dolna część, tj. część biodrowa, powinna zostać umieszczona poniżej kolców biodrowych przednich górnych na miednicy. To bardzo ważne, gdyż tkanka kostna jest o wiele mocniejsza i bardziej wytrzymała od tkanki miękkiej.
Jeśli podczas jazdy pas bezpieczeństwa spada z ramienia lub jest zbyt blisko szyi, należy go wyregulować. W tym celu należy sięgnąć po regulator wysokości pasa umieszczony na słupku bocznym w aucie oraz skorzystać z możliwości ustawiania fotela: góra-dół, przód-tył i nachylenia oparcia.
